Giriş: Kapama tedavisi, göz tembelliği (ambliyopi) olan çocuklar için önerilen bir tedavi yöntemidir. Bu yöntem, güçlü gözün kapatılması yoluyla zayıf olan gözün geliştirilmesini amaçlar. Özellikle 7-8 yaş aralığında etkili sonuçlar vermektedir.
Uygulama Süresi: Kapama süresi, gözdeki tembelliğin derecesine ve çocuğun yaşına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir; bu süre bir saatten altı saate kadar uzanabilmektedir. Nadir durumlarda gözün tüm gün kapatılması gerekebilir. Küçük bebeklerde daha kısa süreler, yaşça daha büyük çocuklarda ise uzun süreler uygulanabilir. Ailelerin kapama tedavisinin gerekliliğini anlaması ve çocukları ikna etmesi oldukça önemlidir; zira çocuklar genellikle güçlü gözlerini kapatmak istemeyebilirler.
Tedavi Süreci: Kapama tedavisi, her iki gözün görme yeteneği eşitlenene kadar sürdürülmelidir. Tedavi süreci genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında değişmektedir; ancak bazı vakalarda yıllarca devam etmesi gereken durumlar da söz konusudur. Kapama süresi, günde 1 saatten bütün güne kadar değişebilir. Tedavi sırasında, kapamanın yapılmadığı günler de olabilir; örneğin, haftada beş gün kapama uygulanırken, iki gün ara verilebilir. Ayrıca, önerilen sürelerin aşılmaması, diğer gözün de tembelleşmemesi açısından önemlidir.
Kapama Tedavisinin Önemi: Kapama tedavisinin uygulanması, göz sağlığı açısından büyük bir katkı sağlamaktadır. Göz tembelliği, ileride meslek seçimlerinde engeller yaratabilir. Bu nedenle, bu tedaviye gereken önemin verilmesi gerekmektedir.
Uygulama Yöntemleri: Tek bir gözde yüksek kırma kusuru veya tembellik varsa, kapama işlemi ya güçlü gözde ya da her iki gözde farklı günlerde gerçekleştirilir. Hangi gözde ve ne kadar süre kapama yapılacağına, uzman hekim karar verir ve bu süre ne uzun ne de kısa tutulmalıdır. Doktorun önerdiği süreye sıkı sıkıya uyulması önem arz etmektedir. Kapama işlemi, eczanelerde temin edilebilen özel renkli plastiklerle, çocukların gözlerinin üzerine yerleştirilerek yapılmaktadır. Eğer çocuk bu yöntemi hoş karşılamazsa, özel hazırlanmış kumaşlarla veya yine plâster kullanarak gözlük üzerinden de uygulanabilir, fakat pamuk kullanılmamalıdır.
Kapama süresi boyunca çocukların dikkat gerektiren aktiviteler yapması sağlanmalıdır. Önerilen oyunlar; abaküs, adam asmaca, akvaryum izleme, araba oyunu, bilgisayar oyunları, resim yapma gibi çeşitli aktiviteleri içerebilir.
Kapama Takvimi: Kapama süreci, çocuk açısından bir oyun haline getirilmeli, sıklıkla güncel takvimle desteklenmeli ve her gün için bir ödül belirlenmesi, sürecin motivasyonu açısından olumlu etki gösterebilir.
Uygulamanın Zorluğu: Kapama tedavisinin, özellikle 3 yaşından küçük çocuklarda daha kolay olduğu gözlemlenmiştir. Ancak, ödül sistemi ve psikolojik destek gibi yöntemlerle 7-9 yaş arası çocuklar için de uygulama yapılabilir.
Sonuçlar: Kapama tedavisinden sonra, tembellik en aza indirildiğinde ve hala kayma varsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Ancak, ameliyat sonrasında da kapama tedavisine devam etmek önemlidir, zira ameliyat sadece kaymayı düzeltmek için uygulanmaktadır. Kapama tedavisinin ihmal edilmesi durumunda, şaşılık geri dönebilir ve tedavi etkisiz hale gelebilir.
Sonuç olarak, çocuklarınıza verebileceğiniz en değerli hediye, sağlıklı gözlerdir. Ailelerin kapama tedavisinin önemini kavrayarak, uygulamalara özveriyle yaklaşmaları büyük bir fayda sağlayacaktır.
Kaynaklar:
1. Prof. Dr. Pınar Aydın O'Dwyer, "Az Gören Çocukların Aileleri İçin El Kitabı", Ankara: Arkadaş Yayınevi, 2011.
2. Prof. Dr. Pınar Aydın O'Dwyer, "Göz Kitabı: Göz Sağlığı Hakkında Her Şey", Ankara: Arkadaş Yayınevi, 2009.
